Door Piet Bogaards
Haagse bluf, het zou bij de hofstedelijke volksaard horen: jezelf mooier of voornamer voordoen dan je bent. Bij dit dubbele zeventiende-eeuwse pand op de hoek van de Prinsegracht en de Boekhorststraat is het omgekeerd. Het doet zich minder mooi voor dan het van binnen is.
Op 23 december 1641 koopt Pieter van der Meer, ‘zijden- en wollen laeckenkooper’, een kavel bouwgrond aan de oostkant van de Prinsegracht, schuin tegenover de Grote Markt. Hij telt er 2.300 carolusguldens voor neer. Een kapitaal bedrag, maar hij hoeft zeven jaar geen belasting te betalen en mag zijn afvalwater, met uitzondering van het secreet in de gracht lozen.
Pieter laat er twee huizen bouwen. Eén ervan betrekt hij met zijn vrouw Josina van Schagen. Ze krijgen twee zoons en twee dochters. Dochter Maria trouwt later met Adriaen van Schuylenburch, een huwelijk waaruit onder anderen Willem van Schuylenburch voortkomt, die later burgemeester van Den Haag zou worden.
Na de dood van Pieter van der Meer worden de huizen in 1671 verkocht aan bierbrouwer IJsbrandt Dicks, en in 1687 komen ze in handen van François Louis van der Wielen. In 1725 wordt Willem Hendrik van Schuylenburch, zoon van de eerder genoemde Willem, eigenaar. Hij verhuurt de panden.
Dat vader Willem de juiste vriendjes heeft, blijkt wel uit het feit dat de Haagse Magistraat aan de jonge Willem Hendrik en zijn broer Cornelis het Postmeesterschap op Engeland schenkt, ‘uit genegenheid voor den persoon van den vader’. Tot 1806 zou het postverkeer van en naar Engeland in handen blijven van de familie Van Schuylenburch.
Willem Hendrik laat bij zijn dood in 1757 het astronomische vermogen na van 1.117.000 gulden. Zijn dochter Cornelia erft de twee huizen en in 1763 verkoopt zij ze aan Adriaan Steenis, ontvanger der verpondingen (grondbelasting). Diens dochter Caroline erft de panden in 1792.
Café Nationaal
Meer bewoners en eigenaren volgen elkaar op. De meest opmerkelijke is Willem Dirk Arnold baron van Brienen van de Groote Lindt, die er rond 1840 woont. Hij is kamerheer van koning Willem I en II en lid van de Eerste Kamer. Hoewel het huis aan de Prinsegracht ruim is, verhuist hij na een aantal jaren naar het landgoed Clingendael, dat hij van zijn vader heeft geërfd. Een oase van rust vergeleken met de Prinsegracht, met al die Westlandse boten vol groente en fruit en luidruchtige kooplui op de Grote Markt.
In 1856 laat van Brienen een monumentaal huis bouwen aan het Lange Voorhout bij de Denneweg, voor de feesten die hij regelmatig geeft. Als dit pand in 1881 in handen is gekomen van wijnhandelaar F.J.G Wirtz, maakt deze er een luxe hotel van: Hotel des Indes.
In het zelfde jaar, op 27 juni 1881, worden de huizen Prinsegracht 2 en Boekhorststraat 1 aangekocht door Jean Mialaret. Er breekt een nieuwe periode aan, waarin de panden vooral een commerciële functie hebben en hun zeventiende-eeuwse gezicht verliezen.
Mialaret laat een winkelpui aanbrengen in neorenaissancestijl en de gevelstenen worden wit geverfd. In 1885 komt er een bier- en koffiehuis gevestigd dat bijna twintig jaar later krijgt de naam Café Nationaal krijgt Vanaf 1932 huisvesten de panden respectievelijk een elektrotechnisch bureau, een cabaret (met in 1942 een speciale vergunning voor ‘damesbediening’), weer een café en een lunchroom.
Fraaie balkenzolders
In 1987 verwerft Stadsherstel de panden voor renovatie. Zeer de moeite waard, want binnenshuis is er nog veel uit de zeventiende en achttiende eeuw bewaard gebleven: een spiltrap over de volle hoogte van het pand in het rechter deel, een tweede spiltrap in het linker deel, fraaie balkenzolders met moer- en kinderbinten, diverse schouwen en twee kelders. Momenteel bevinden zich een winkel en een horecagelegenheid op de begane grond en twee appartementen op de verdiepingen.
Met dank aan oud-bewoner Jos van den Berg voor het beschikbaar stellen van de archiefstukken.