Door Piet Bogaards
De mooiste verrassing van de 2e De Riemerstraat ligt verscholen achter de poort met de eikenhouten deur op nummer 105 A/G. Daar bevindt zich een hofje met zeven tuinderswoningen.
Tuinderswoningen? Inderdaad. Tot ongeveer 1850 was het huidige Zeeheldenkwartier een tuindersgebied en werden de huisjes bewoond door tuinders die in de buurt groenten verbouwden en bloemen teelden. Het hofje is ook nooit als hofje bedoeld geweest in de betekenis van een liefdadigheidsproject. Het ontstond pas toen er met de grote stadsuitbreidingen van de negentiende eeuw woningen omheen werden gebouwd.
Tijdens het woeden van deze Haagse bouwstorm kwalificeerde een onderzoeksrapport de zeven huisjes in 1898 als ‘voor afbraak uiterst geschikt’. Gelukkig is dat niet uitgevoerd, zodat het hofje, als in een oester verborgen, een van de pareltjes in de Zeeheldenbuurt is gebleven.
Er is meer opmerkelijks aan de straat. Hij sluit namelijk niet aan op de 1e de Riemerstraat. Beide uiteinden richting de Vondelstraat maken een knik naar rechts, om de bocht minder scherp te maken voor het verkeer dat verplicht rechtsaf moet. Maar daardoor missen ze hun aansluiting. Toen de De Riemerstraat, vernoemd naar de achttiende-eeuwse Haagse geschiedschrijver Jacob de Riemer, in 1865 als één straat werd aangelegd, liep hij wel in een rechte lijn van de Veenkade naar de Elandstraat. Dat veranderde met de aanleg van de Vondelstraat in 1920.
Woonerf
In 1975 ontstond het plan om de straat te herinrichten tot wat het eerste Haagse woonerf zou worden. Dat leverde nogal wat verzet op. Waren de Hagenaars net welvarend genoeg geworden om hun brommers te vervangen door auto’s, werden de parkeerplaatsen opgeheven! Na allerlei onderzoekingen, ambtelijke tegenwerking en bewonersprotest werd de woonerfstraat op 10 juni 1977 toch feestelijk door wethouder Wallis de Vries geopend.
De metamorfose zou heel wat navolging krijgen, tot in Canada toe. En dat voor een straat waar ooit de eerste Nederlander met een auto woonde: hoffotograaf Adolphe Zimmermans. In 1896 kocht deze een Benz Victoria nadat hij vergunning had gekregen om met een mobiel zonder paard te rijden. Het moet een bijzonder gezicht zijn geweest, die ene paardloze karos in de verder lege straat. Zimmermans heeft gewoond op nummer 48 en later op 21.
Een opmerkelijke bewoner van het hofje was kunstschilder Pierre Stordiau, die er in 1913 neerstreek. Een opvallende verschijning, met zijn zwarte overjas, zwarte flambard met pellerini – een korte cape –, donker haar tot op de schouders en een ebbenhouten wandelstok met zilveren knop.
Inmiddels heeft de 2de De Riemerstraat zich ontwikkeld tot een gezellige woonstraat met zitbanken, plantenbakken en veel groen. Dat groen wordt door de bewoners zelf onderhouden, ook al wonen er geen tuinders meer in het hofje.